In de Gouden Eeuw was het in ons land een goed gebruik om zeehelden te belonen met de meest kostbare en kunstige goud- en zilverwerken. Als een hedendaagse variant hierop, schonken de eigenaars van een internationaal familieconcern hun scheidende directeur deze zilveren schaal, als teken van dank voor de grote successen die hij had behaald. De stukken groente en fruit die in de rand van het pronkstuk ‘drijven’, verwijzen naar het specialisme van het bedrijf: het veredelen, produceren en verhandelen van zaden voor de landbouw.

De Utrechtse kunstenaar Willem Noyons kwam op het idee voor dit ontwerp toen hij een keer in de Nieuwe Gracht een appeltje zag dobberen. De verschillende texturen van groente en fruit en het contrast met het gladde, spiegelende water, zouden zich perfect in zilver laten vertalen, stelde hij zich voor. Met echte tomaten, paprika’s, komkommers, appels, Spaanse pepers, partjes meloen, een aubergine en een banaan, maakte hij vervolgens een compositie waarbij het leek alsof deze gedeeltelijk onder water staken. Een afgietsel hiervan diende als voorbeeld voor de zilversmid André van Loon, die de technisch zeer uitdagende uitvoering van de schaal voor zijn rekening heeft genomen.

Het uitgangspunt van het werkstuk was een ronde, zilveren plaat met diameter van vijftig centimeter, de grootste die er te krijgen was. In de plaats van het standaard ‘925’-zilver, werd in dit geval voor de honderd procent zuivere variant gekozen omdat dit zachter en beter smeedbaar is. De benodigde hardheid werd vanzelf verkregen door het zilver te bewerken, omdat dit de moleculaire structuur ervan verdicht. Ook de convexe vormen van de stukken groente en fruit geven extra stevigheid aan het geheel.

De sculpturale kwaliteit van de schaal is geheel tot stand gekomen door een zorgvuldig proces van hameren, drijven, repousseren en ciseleren. Alleen de tomatenkroontjes zijn afgegoten en los in de schaal gemonteerd. Bijzonder veel aandacht ging uit naar de natuurgetrouwe uitbeelding van de verschillende texturen van de gewassen. Daar werd een keur aan ponsen voor gebruikt, terwijl de rest van de schaal glad werd gepolijst om een spiegelend wateroppervlak te imiteren.

Het eindresultaat kenmerkt zich door een harmonieus samenspel tussen design en techniek. In zijn virtuositeit sluit de zilveren schaal aan op de machtige traditie van de Hollandse zilversmeden zoals Johannes Lutma en de gebroeders Van Vianen.

Zilver, Diameter 49 cm, 2009

Ontwerp: Willem Noyons
Uitvoering: André van Loon
Fotografie: Erik en Petra Hesmerg